Wel of niet koelen na een spierscheur of verzwikking?

Elke voetballer heeft het wel eens meegemaakt, een verzwikking van een enkel of een spierverrekking/ -scheur van de hamstring. Het eerste wat we horen op de velden is “koelen, koelen”. Maar doen we er wel goed aan om te koelen?

Deze blog wordt aangeboden door Rondom Podotherapeuten 'De podotherapeut bij u in de buurt'. 
&
Fysiotherapie Claessens I van de Rijt 'Met een persoonlijk behandelplan bieden wij jou meer dan alleen een snelle pijnverlichting'.

Wanneer we een spier scheuren of een gewricht verzwikken ontstaat er schade van weefsel. Het lichaam verwijdt lokaal de bloedvaten waardoor direct extra bloed naar de locatie van de schade getransporteerd wordt. Dit zorgt voor zwelling, pijn en eventueel verkleuring. Een mooi fysiologisch proces wat onder anderen wordt ondersteund door prostaglandine E2. Een nuttige stof die mede voor een verhoogde ontstekingspiek zorgt. De eerste stap van natuurlijk herstel. Want deze piek is belangrijk voor het lichaam om een herstelmechanisme in werking kunnen te zetten. Daarnaast zijn de zwelling en pijn functioneel omdat je lichaam je beperkt om je enkel te bewegen of te belasten. Je lichaam dwingt je dus om het aangedane lichaamsdeel rust te geven.

Als we koelen zorgen we ervoor dat we de bloedvaten vernauwen. Er kan dan juist minder bloed naar de locatie van de schade, wat ervoor zorgt dat de acute ontstekingsreactie afremt en dus zwelling en pijn minder zal zijn. Dit klinkt positief, maar niets is minder waar. Eigenlijk rem je hiermee het fysiologische herstel af. Waar je lichaam de bloedvaten open heeft gezet voor extra bloedtoevoer, beperk jij juist de doorgang. Doordat je minder pijn hebt zul je het beschadigde weefsel mogelijk ook meer belasten dan wat passend is bij de schade. Pijn moet daarom gezien worden als een bruikbaar ‘alarmsignaal’. Daarbij zal de ontstekingspiek afvlakken omdat er minder ‘ontsteking stimulerende stof’ ter plaatse komt. Hierdoor wordt ons herstelmechanisme minder actief, met als gevolg dat het er minder “mankracht” uitrukt om de schade te komen herstellen. Dit zorg er uiteindelijk voor ervoor dat volledig herstel niet zal optreden en je wellicht in de toekomst vaker een blessure oploopt op of rondom dezelfde plaats.

Wat kun je het beste doen als je een blessure oploopt? Ons advies is om tenminste de eerste 4-5 dagen het beschadigde weefsel met rust te laten. Zie pijn als een alarmfunctie en vermijd dit waar mogelijk. Gebruik daarom ook geen pijnstillers of NSAID’s (o.a. ibuprofen, diclofinac en naproxen). NSAID’s werken net zoals koelen, ontstekingsremmend. Zoals hierboven omschreven, kun je de ontsteking het beste zijn werk laten doen.

Dit geldt ook voor cortisol, bekend als het stresshormoon. Dat is de reden waarom stress zorgt dat je minder in je herstelfase komt. Om cortisol goed te reguleren, is een optimale levensstijl en gezonde voeding erg van belang. Onder anderen ons circadiaans ritme, beter bekend als bioritme, zorgt voor regulatie van cortisol. Om dit ritme positief te beïnvloeden is het beter om blauw licht (telefoon, tv, laptop enz.) te beperken, zeker voor het slapengaan. Als het gaat om voeding is het drastisch beperken van (geraffineerde) suiker en omega 6 vetten van belang. Dit komt vaak voor in bewerkt voedsel, wat namelijk cortisol verhogend werkt. Daarentegen werken omega 3 vetten juist verlagend. Dit zit vaak in onbewerkt eten, ofwel het eten wat we in de natuur vinden. Bijvoorbeeld vette vis, zaden of (ongezouten) noten. Of neem het eventueel extra in de vorm van een supplement.

Wil je dus volledig herstellen en klachten in de toekomst beperken? Koel dan NIET en neem daarbij ook GEEN NSAID’s in de acute fase! Het blijft uiteraard wel verstandig om je blessure te laten beoordelen bij een van onze beweegprofessionals.