Jack de Kroon: 48 seizoenen arbitrage, een leven in dienst van het amateurvoetbal

In een tijd waarin het amateurvoetbal steeds meer onder druk staat door een tekort aan scheidsrechters, discutabele incidenten langs de lijn en toenemende prestatiedruk, is er één naam die in de regio Eindhoven al decennialang staat als een huis: Jack de Kroon.

Met bijna een halve eeuw aan ervaring is hij niet zomaar een scheidsrechter, maar een herkenbare, vaste waarde in het Brabantse amateurvoetbal. De man die in 1977 begon met fluiten, is anno nu nog altijd niet van plan om zijn fluit definitief aan de wilgen te hangen. “Zolang ik het plezier voel en mijn conditie meewerkt, ga ik door,” zegt hij rustig. Maar achter die nuchterheid schuilt een verhaal vol liefde voor de sport, discipline en vooral: menselijkheid.

Van jeugdige beslissing tot levenslange toewijding
Niet iedere scheidsrechter begint met de ambitie om arbiter te worden. Zo ook niet Jack. “Ik was gewoon geen geweldige voetballer,” zegt hij zonder omwegen. “Ik was 17, het plezier in het spelen van wedstrijden was weg. Mijn vader, die zelf jarenlang scheidsrechter was, zei: ‘Waarom ga je het niet eens proberen om wedstrijden te fluiten?’ Dat heeft mijn leven bepaald.”

Waar voor velen het fluiten een tijdelijke hobby is, werd het voor Jack een fundament van zijn leven. “Die eerste wedstrijd vergeet je nooit. Het gevoel dat jij degene bent die het spel laat verlopen, dat jij de rust bewaart, dat je een wedstrijd in goede banen leidt — dat grijpt je aan of het grijpt je niet aan. Bij mij was het raak.”

In 1978 floot hij officieel zijn eerste wedstrijd. Inmiddels staat de teller op 48 seizoenen. Een ongekende staat van dienst in het regionale amateurvoetbal.

Een kort afscheid, en een snelle terugkeer
In 2022 besloot Jack dat het genoeg was geweest. “Ik was er klaar mee. Dacht ik.” Maar het afscheid bleek een stuk minder definitief dan verwacht. Het duurde slechts een paar maanden voor het begon te knagen.

“Het fluiten zit zó diep in me. Je mist het ritme, de spanning van een wedstrijd, de omgang met spelers en trainers. Na een goed gesprek met Ludy Schoenmakers van KNVB Eindhoven was het duidelijk: ik moest terug het veld op. En ik was meteen weer thuis.”

Dat hij op respectabele leeftijd nog steeds meedraait, is te danken aan discipline en routine. “Ik voel dat ik geen dertig meer ben,” zegt hij lachend. “Maar ik kan het spel nog prima bijhouden. En zolang dat zo blijft, ga ik door.”

Een scheidsrechter die van voetbal houdt
Jacks stijl is duidelijk en wordt door velen gewaardeerd: hij laat de teams voetballen. “Ik ben geen scheidsrechter die het spel doodfluit. Ik wil tempo, dynamiek, het spel zijn gang laten gaan. Maar dan wel met afspraken. Voor elke wedstrijd bespreek ik met trainers en assistenten hoe we het aanpakken. Dat voorkomt veel gedoe.”

Maar wie denkt dat zijn soepele stijl betekent dat hij over zich heen laat lopen, heeft het mis. “Ik ben beslist niet bang om impopulaire maatregelen te nemen. Als iemand denkt: ‘Ik ga even met de scheidsrechter spelen’, dan ben je snel klaar bij mij. Spelers, trainers, assistenten, het maakt niet uit. We hebben afspraken. Houd je je er niet aan? Dan ga je weg.”

Reputatie in de regio
Hoe spelers hem zien? Jack antwoordt bescheiden. “Ik denk dat ik in Brabant en daarbuiten een ‘aardige’ goede naam heb. Spelers zien me graag komen. Dat is mooi, maar geen doel op zich. Het gaat erom dat een wedstrijd eerlijk en sportief verloopt.”

Zijn successen komen niet zonder zelfreflectie. “Ik maak vergissingen. Absoluut. En als een fout grote gevolgen heeft, kan ik daar écht slecht van slapen. Maar ik probeer altijd zo dicht mogelijk bij de situatie te staan. Conditie en positionering zijn de helft van een goede wedstrijd fluiten.”

Coaching/opleiden
De laatste jaren is Jack ook coach van jonge scheidsrechters. Het begeleiden van nieuw talent geeft hem energie. “Je ziet die jongens en meiden groeien. Ze zoeken nog naar hun eigen stijl, hun eigen manier van leidinggeven. Mijn taak is niet hen te vormen naar míjn stijl, maar hen te helpen hun eigen identiteit als scheidsrechter te ontwikkelen. Ze moeten geen kopie worden van wie dan ook.”

Dat coaching een serieuze rol is, blijkt uit zijn visie: “De KNVB doet al veel om nieuwe scheidsrechters te werven, maar het belangrijkste zijn de mensen in het veld: de coaches, de begeleiders. Wij moeten realistisch zijn. Niet iedereen wordt betaald voetbalscheidsrechter, en dat is prima. Als iemand potentie heeft, zeg ik dat. Maar uiteindelijk moet hij of zij zelf de stappen zetten.”

De mens achter de arbiter
Wat velen niet zien, is de menselijkheid die Jack meeneemt in zijn beslissingen. “Je weet nooit wat er achter iemand schuilgaat. Voordat je een kaart trekt, kun je best even nadenken: wat is de situatie? Soms verdient iemand een waarschuwing in plaats van een kaart. Menselijkheid kost niets.”

Ergernissen en uitdagingen in het amateurvoetbal
Hoewel Jack veel positiefs ziet, ontkomt hij niet aan een paar ergernissen. “Oneerlijke of schreeuwende trainers, daar kan ik slecht tegen. Gelukkig heb ik daar weinig last van. Bij supporters hoort het er gewoon bij, die hebben een gekleurde bril. Maar trainers kan ik wél aanspreken. En doe je er niets mee? Dan ga je weg. Zo simpel is het.”
Excessen in het amateurvoetbal ziet hij met verdriet aan. “Je fluit al bijna vijftig jaar en dan zie je dat een paar individuen het verpesten voor de rest. Maar gelukkig maak ik ook veel mooie momenten mee.”

Sportiviteit bestaat nog altijd
Een voorbeeld daarvan beleefde Jack onlangs in de wedstrijd DBN’22 – Alem. DBN’22 stond met 2–0 voor, Alem kwam terug tot 2–2, en midden in de strijd lag een speler van Alem geblesseerd in de zestien. DBN’22 kreeg een unieke kans om te scoren. “De speler keek om zich heen, kon scoren, had de 3–2 kunnen maken. Maar hij schopte de bal over de achterlijn naast het doel, zodat de geblesseerde tegenstander geholpen kon worden. Dat is pure sportiviteit. Ik heb hem meteen bedankt. De trainer vertelde later dat ze binnen de ploeg veel aandacht besteden aan dit soort gedrag. Dat is het mooie van ons voetbal

Het motto van een veteraan met een duidelijk wens
“Denk dat tijdstraffen, ook in de hogere klassen goed werkt. Het houdt spelers scherp en voorkomt onnodige kaarten.” Na zoveel jaren heeft Jack een boodschap die simpel klinkt, maar alles omvat wat hij belangrijk vindt: “Maak er een wedstrijd van op een sportieve en respectvolle manier.”

In bijna vijf decennia heeft Jack het amateurvoetbal zien veranderen, soms ten goede, soms ten slechte van het mooie spelletje. Maar één ding is altijd gebleven: zijn liefde voor het spel, voor de mensen, en voor de rol van scheidsrechter. “Zonder scheidsrechter geen wedstrijd,” zegt hij. “En zonder respect ook niet.”